KURBAN BAYRAMI’NDA ZOONOTİK HASTALIKLARI ÖNLEMEK İÇİN ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER
Kurban Bayramı’nın sağlık ve huzur içinde geçmesi için hem hayvan üreticiliği ve satışı yapanların hem de kurban satın alan vatandaşlarımızın temel sağlık önlemlerine ve hijyen koşullarına riayet etmesi önem taşımaktadır. Kurban Bayramı sebebiyle hayvanlarla daha fazla temas edilmesi ve kurban eti tüketilmesi, bazı zoonotik hastalıklara maruz kalma riskini artırmaktadır. Bu sebeple Kurban Bayramı’nda kurbanlık hayvan nakli ve alımından başlayarak etlerin tüketilmesine kadar sağlık ve hijyen kurallarına azami özen gösterilmesi çevre ve toplum sağlığı açısından çok önemli bulunmaktadır.
Kurban Bayramı’nda özellikle dikkat edilmesi gereken kist hidatik hastalığı; insanların karaciğer, akciğer, dalak, beyin gibi iç organlarında kistler oluşturarak ölümüne sebep olabilen bir hastalıktır. Hastalık insanlara etçil hayvanlar özellikle de köpekler tarafından bulaştırılmaktadır. Hasta hayvanların kesilmesi ve pişmemiş kistli sakatatlarının köpeklere yedirilmesi, hastalığın tekrar köpeklere bulaşmasına neden olmakta, böylece hastalıkta bir döngü meydana gelmektedir. Bu nedenle, pişmemiş kistli organların köpeklere yedirilmemesi, derin çukurlara gömülmesi bu döngünün kırılmasında hayati öneme sahiptir.
Bunların yanı sıra Kurban Bayramının yaz aylarına özellikle Kırım Kongo Kanamalı Ateşi hastalığının yoğun görüldüğü dönemlere rastlaması ve hastalığın viremik dönemdeki hayvanların kan, idrar ve vücut sıvıları ile dokularına korunmasız temasla bulaşabiliyor olması bazı korunma önlemlerinin alınmasının önemini ortaya koymaktadır. Bu sebeple hastalığın hayvanlarda belirti göstermeden seyrettiği, hayvanlar sağlıklı görünse bile hastalığı bulaştırabilecek olmaları sebebiyle hastalığın sık olarak görüldüğü bölgeler başta olmak üzere hayvanların kan, idrar gibi vücut sıvılarına veya dokularına çıplak el ile temas edilmemesi gerekliliği, hastalığın bulaşmasını engellemek için eldiven kullanımı gibi gerekli koruyucu önlemlerin mutlaka alınmasının önemi, vücuda kene tutunmuş ise hiç vakit kaybetmeden çıplak el ile dokunmadan uygun bir malzeme (cımbız, eldiven, bez ve naylon poşet gibi) ile çıkarılması, kene tutunan veya kene ile temas eden kişilerin kendilerini en az 10 gün süreyle, hasta insan veya hayvanların kan, vücut sıvıları ile doğrudan temas eden kişiler ise kendilerini 2 hafta süreyle takip etmesinin önemli olduğu, halsizlik, iştahsızlık, ateş, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma veya ishal gibi belirtilerin görülmesi halinde derhal en yakın sağlık kuruluşuna müracaat edilmesi, vücuda tutunan veya hayvanların üzerinde bulunan keneleri kesinlikle çıplak el ile öldürülmemesi ve patlatılmaması son derece önemlidir.
Zoonotik hastalıklar;
- Hasta hayvana temas
- Hasta hayvandan elde edilen gıdaların tüketimi
- Hayvanın salgılarına, kanına veya diğer çıkartılarına dokunma sonucu
- Deri, kürk veya deriden yapılan eşyalarla doğrudan veya dolaylı temas
- Bu hayvanlardan beslenen kene, sivrisinek vb. aracılığıyla insanlara bulaşabilir.
COVID-19’a yönelik başta sosyal mesafe, izolasyon ve hijyen kuralları olmak üzere korunma önlemlerine ek olarak üretim ve toplu kurban satış noktalarında hayvan hastalıklarının yayılmasının ve insanlara bulaşmasının önlenmesi için:
- Hayvanların aşıları, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın önerileri doğrultusunda düzenli olarak yaptırılmalı
- Hasta hayvanın, sağlam hayvanlar ile teması önlenmeli ve veteriner hekim kontrolünde tedavisi sağlanmalı
- Hasta hayvanlar veteriner hekime muayene ettirilmeli
- Hasta hayvanların sütü sağılmamalı ve tüketilmemeli
- Çiğ et tüketmemeli ve hayvanlara çiğ et verilmemeli
- Hasta ve ölen hayvanlara çıplak elle dokunulmamalı, ölen hayvanın kanı ve çıkartıları ile çevrenin kirlenmesi önlenmeli
- Hasta ve ölen hayvanların çıkartılarına çıplak elle dokunulmamalı
- Hasta ve ölen hayvan kesilmemeli, derisi yüzülmemeli ve eti yenilmemeli
- Ölen hayvan karkasları (leş), açık alana bırakılmamalı, evcil ve yabani hayvanların (köpek, kedi, kurt, tilki ve diğerleri) tüketmesi önlenmeli, veteriner hekim nezaretinde mera ve su kaynaklarından uzak yere ve derine gömülmeli
- Hayvanların üzerindeki keneler çıplak elle kopartılmamalıdır.
Kurban ibadetini yerine getirirken:
- Kurbanlar belediyelerin belirlediği kurban kesim yerlerinde ya da mezbahalarda kesilmeli
- Kesim işlemi hijyenik koşullarda ehil insanlar tarafından yapılmalı
- Kurbanlık hayvanın kesinlikle veteriner hekim kontrolünden geçmiş sağlıklı hayvan olduğuna dikkat edilmeli
- Kesim sonrası hayvanların sakatatlarında leke ya da kist var ise kesinlikle tüketilmemeli, bu sakatatlar başka hayvanlara verilmemeli
- Hayvanların hastalıklı organları ve kan, mide, bağırsak içeriği gibi atıkları gömülmeli ya da uygun şekilde toplanarak imha edilmeli
- Kurban kesen ya da et taksimi yapan kişilerin ellerinde yara ya da kesik olmamalı, var ise mutlaka hijyenik eldiven kullanılmalıdır.
KİST HİDATİK (KİSTİK EKİNOKOKKOZ).pdf