29 EKİM DÜNYA İNME GÜNÜ
“29 Ekim Dünya İnme Günü” olması nedeniyle hastanemiz Nöroloji Uzmanı Dr. Elif Gökçen KÖKTÜRK “İnme” ile ilgili vatandaşlarımızın farkındalık kazanmaları ve bilinçlenmeleri amacıyla önemli bilgileri bizlerle paylaşmıştır.
İnme, halk arasında kısmi felç olarak da bilinen, beynin bir bölümüne giden kan akışının aniden durmasıyla ortaya çıkan ciddi bir sağlık sorunudur Beynimiz, diğer organlarımız gibi, çalışabilmek için sürekli oksijene ve besin maddelerine ihtiyaç duyar. Bu ihtiyaç beyin damarlarıyla taşınan kan ile karşılanır. Eğer beyne giden damar tıkanır veya damar duvarındaki hasar sonucu kanama olursa, kan ulaşmayan bölgedeki beyin hücreleri birkaç dakika içinde ölmeye başlar. Bu durum konuşma, hareket etme, görme, denge sağlama ya da düşünme gibi temel işlevlerin bozulmasına yol açabilir. İnme, temelde iki şekilde görülür. En sık rastlanan tipinde, bir damar pıhtı ile tıkanır ve bu durum “iskemik inme” olarak adlandırılır. Daha az görülen diğer tipte ise beyindeki bir damarın hasar görmesi sonucu beyin dokusuna kan sızar; bu da “kanama tipi” yani “hemorajik inme” olarak bilinir. Her iki durumda da beyne kan akışının kesilmesi ciddi sonuçlar doğurur.
Beyin inmesinin birçok risk faktörü vardır. Bunların bazıları kontrol altına alınabilirken bazıları değiştirilemez. Yüksek tansiyon, diyabet, yüksek kolesterol, sigara kullanımı, alkol tüketimi, hareketsiz yaşam ve obezite en önemli riskler arasında yer alır. Kalp hastalıkları, özellikle kalp ritim bozuklukları da inme olasılığını artırır. Yaş ilerledikçe risk yükselir ve ailede inme öyküsü bulunması da genetik bir yatkınlık yaratabilir. Ancak bu durum ailede inme öyküsü varsa sizin de mutlaka inme geçireceğiniz anlamına gelmez.
İnmeden korunmanın en etkili yolu bu risk faktörlerini kontrol altına almaktır. Tansiyonu düzenli ölçtürmek, şeker ve kolesterol değerlerini takip etmek, sağlıklı ve dengeli beslenmek, tuz, şeker ve yağ oranı yüksek gıdalardan uzak durmak beyin sağlığını korur. Düzenli fiziksel aktivite yapmak, sigarayı bırakmak ve alkol tüketimini sınırlamak da oldukça önemlidir.
İnme aniden ortaya çıkar. Bu nedenle belirtileri tanımak hayat kurtarır. Yüzün bir tarafında ani düşme veya eğrilik, tek taraflı uzuv güçsüzlüğü ya da uyuşma, konuşma bozukluğu, kelimeleri söyleyememe, görme kaybı, denge kaybı gibi durumlar inmenin habercisi olabilir. Bu belirtiler görülürse zaman kaybetmeden 112 aranmalı ve kişi en yakın hastaneye ulaştırılmalıdır. İnmede geçen her dakika beynin bir kısmının kalıcı olarak zarar görmesi anlamına gelir. Özellikle tıkanma tipi inmede ilk birkaç saat içinde verilen pıhtı çözücü tedaviler, hasarın kalıcı olmasını engelleyebilir. Bu yüzden erken müdahale hayati öneme sahiptir.
İnme geçiren bir kişi genellikle hastanede tedavi altına alınır. Ancak iyileşme süreci sadece hastanede değil, sonrasında da devam eder. Uzun dönemde fizik tedavi ve rehabilitasyon, kaybedilen hareket, konuşma veya denge becerilerinin yeniden kazanılmasına yardımcı olur. Doktorun önerdiği ilaçların düzenli kullanılması, ikinci bir inmenin önlenmesinde çok etkilidir. Yaşam tarzında yapılan değişiklikler —dengeli beslenme, düzenli egzersiz ve sigarasız bir hayat— tedavinin en önemli parçasıdır. Ayrıca moralin yüksek tutulması, sosyal destek ve sabır da iyileşme sürecinde çok önemlidir.
